Zdrowy sen to podstawa zdrowego funkcjonowania – w tym stwierdzeniu nie ma absolutnie nic odkrywczego i każdy, kto kiedykolwiek doświadczył deficytu snu, z pewnością się z tym zgodzi. Tymczasem we współczesnym świecie mamy często do czynienia z czynnikami, które zaburzają naturalny cykl snu. Jednym z takich czynników są używki.
Ze słowem „używki” najczęściej kojarzą nam się substancje nielegalne, ewentualnie alkohol lub papierosy. Tymczasem używkami są również np. kawa czy herbata, które potrafią bardzo skutecznie rozregulować nasz zegar biologiczny i bardzo przeszkodzić nam w normalnym wysypianiu się. W kawie substancją, która odpowiada za ten stan rzeczy, jest kofeina. Pobudzające właściwości kofeiny są znane od wieków, również w naszej kulturze, gdzie wiele osób zaczyna dzień od kawy, dzięki czemu może normalnie funkcjonować. Do codziennego picia kawy przywyka się bardzo szybko, wiele osób zamiast jednej – dwóch filiżanek pije dziennie sześć lub siedem kaw. Nawet, jeśli nie robią tego wieczorem – i tak mają później problem z zaśnięciem. Kofeina działa bardzo długo, nawet kilka godzin, a im wyższe jest jej stężenie we krwi, tym mocniej zaburza cykl snu.
Pobudzającą używką jest również herbata, która zawiera teinę. Teina to jedna z odmian kofeiny o bardzo podobnych właściwościach do tej, z którą mamy do czynienia w kawie. Mimo, że z początku działa mniej intensywnie, to jej działanie utrzymuje się znacznie dłużej. Picie herbaty przed snem nie sprawi raczej, że nie będziemy mogli zasnąć, za to może doprowadzić do tego, że będziemy budzili się w nocy i że rano obudzimy się niewyspani, nawet jeśli spędzimy w łóżku tyle samo czasu co zawsze.
Kolejną używką, o której warto w tym miejscu powiedzieć, jest alkohol. Alkohol pomaga zasnąć, co swego czasu wykorzystywano nawet podając małym dzieciom spirytus w napojach – dziecko po spożyciu takiego napoju spało jak aniołek i nie zakłócało dorosłym spokoju swoimi krzykami. Niezależnie od tego, pod jaką postacią spożywamy alkohol – duża dawka nas uśpi. Zaśniemy również, jeśli nie spożyliśmy dużo, ale minęło już kilka godzin od spożycia. Nie będzie to jednak zdrowy sen – organizm aby metabolizować alkohol może zdecydowanie przedłużyć nasz sen, co momentalnie rozreguluje rytm dobowy. Co więcej – po przebudzeniu będziemy mieć kaca. Większość ludzi mając kaca ma ochotę jak najszybciej zasnąć ponownie, tyle, że niestety nie zawsze jest to możliwe ze względu na intensywny ból głowy.
Tyle, jeśli chodzi o substancje legalne. Są jednak również substancje nielegalne i to cała gama – niektóre, jak marihuana, nie mają wpływu na sen, niektórzy wręcz twierdzą, że narkotyk ten pomaga im zasnąć i sprawia, że śpią głębiej. Coraz popularniejszą w społeczeństwie kategorią narkotyków są środki pobudzające – amfetamina, kokaina, mefedron i wiele innych. Dopóki utrzymuje się wpływ tych substancji na organizm – osoba, która je zażywa ma małe szanse na zaśnięcie. Skutki są często katastrofalne – kilka nieprzespanych nocy z rzędu, ubytek wagi, straty w mikroskładnikach niezbędnych dla normalnego funkcjonowania – to tylko kilka rzeczy, które możemy sobie zafundować biorąc środki pobudzające.
Oczywiście nie musimy zupełnie eliminować używek ze swojego życia, aby móc się wysypiać, jednak na pewno powinniśmy zachować w ich spożywaniu umiar. Jeśli nam się to uda – możemy cieszyć się zdrowym snem.
